CÁC CHẤT GÂY Ô NHIỄM ĐÁNG QUAN NGẠI MỚI CECs

 

Tại Việt Nam, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, sự gia tăng nhanh chóng về số lượng và chất lượng các hóa chất được sử dụng đã làm phát sinh đáng kể lượng hóa chất độc hại tiềm ẩn trong các thành phần môi trường thông qua hầu hết các mẫu kiểm nghiệm môi trường. Do mức độ nhận biết và khả năng phổ biến vào những năm đầu của thế kỉ 21, chúng được gọi với cái tến là các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới CECs.

Vậy các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới là gì? Chúng phát sinh do đâu? Tính chất và khả năng ảnh hưởng của chúng đến môi trường và sinh vật như thế nào? Hãy cùng Thiên Long tìm hiểu bài viết bên dưới.

 

I. Định nghĩa các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới

 

Các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới (CECs - contaminants of emerging concern) hay các chất gây ô nhiễm mới nổi là các chất như dược phẩm, sản phẩm chăm sóc cá nhân, sản phẩm phụ công nghiệp và hóa chất nông nghiệp có thể gây tác động đến hệ sinh thái, sức khỏe con người nhưng thường được bỏ qua trong các quy trình phát hiện và xử lý thông thường dẫn đến sự tồn tại lâu dài của chúng trong môi trường.

 

II. Đặc tính các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới

 

Các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới là một nhóm đa dạng các chất hóa học được đặc trưng bởi:

 

• Tính phổ biến: Các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới được tìm thấy trong nhiều môi trường khác nhau như không khí, nước, đất và cả quần thể sinh vật với nồng độ thấp qua quá trình tích lũy sinh học nhưng sẽ tồn tại dai dẳng dẫn đến phơi nhiễm lâu dài.

 

• Tính độc hại: Các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới qua nghiên cứu cho thấy chúng có tác động xấu đến hệ sinh thái, sức khỏe quần thể sinh vật, động vật và con người như rối loạn nội tiết, khả năng sinh sản, ung thư, kháng sinh…đặc biệt, chúng có khả năng tồn tại lâu dài trong môi trường và có tính tích lũy sinh học. 

 

>>> Xem thêm: Phương pháp xử lý nước thải tối ưu

 

III. Các phân nhóm chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới

 

Có khoảng hơn 500 loại chất ô nhiễm đáng quan ngại mới đã phát hiện, dựa theo cấu trúc, nguồn gốc, đặc tính hóa lý hoặc công dụng mà phân thành các nhóm như:

 

• Dược phẩm và sản phẩm chăm sóc cá nhân (PPCPs): Gồm các loại như thuốc kháng sinh, thuốc chống trầm cảm, chất chống nắng, háo chất tạo hương thơm, hormon. Các chất điển hình như Nicotine, Caffeine, Lidocain, Tetracycline, Trimethoprim…..

 

• Các chất gây rối loạn nội tiết: Đây là các chất có khả năng can thiệp vào hệ thống nội tiết tố của sinh vật, gây ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng, sinh sản và phát triển. Các chất điển hình như Bisphenol A (BPA), phthalates, benzyl-; butyl và propylparaben…

 

 

• Hóa chất công nghiệp: Là các loại hóa chất sử dụng trong các quy trình công nghiệp, sản xuất và tiêu dùng. Các chất điển hình như Dibutyl Phosphat (chất hóa dẻo và chống cháy); polychlorinated biphenyls (PCBs); các hợp chất của polyfluoroalkyl (PFAS); các chất gây ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (POPs); bisphenol A/F/S (chất hóa dẻo)…

 

• Thuốc bảo vệ thực vật: Các chất hóa học sử dụng để kiểm soát dịch hại trong nông nghiệp, y tế công cộng, khu dân cư. Các loại thuốc trừ sâu, bảo vệ thực vật điển hình như Organophosphats; Pyrethroids; Isoprothiolane; Pretilachlor; Azoxystrobin…

 

• Vi nhựa và nano nhựa: đây là những hạt nhựa có kích thước dưới 5mm, phát sinh từ quá trình phân hủy các vật liệu nhựa kích thước lớn hơn hoặc từ phát tán từ quá trình sản xuất nhựa.

IV. Nguồn gốc phát sinh và con đường chuyển hóa của các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới

 

Các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới phát sinh từ nhiều nguồn bao gồm các hoạt động:

 

• Nông nghiệp: Phát tán thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật ra môi trường nước và không khí thông qua phun tưới hoặc súc rửa chai lọ thuốc… nước thải từ nhà máy chế biến sữa, nuôi trồng thủy sản, trang trại cũng được xem là các nguồn phát sinh estrogen.

 

• Công nghiệp: Các hoạt động sản xuất có sử dụng các chất phụ gia, dược phẩm, sản phẩm vệ sinh, nhựa, hóa chất công nghiệp, khử trùng…

 

• Sinh hoạt: Phát sinh thông qua việc sử dụng các chất tẩy rửa, xà phòng, các sản phẩm chăm sóc cá nhân như dầu gội, mỹ phẩm, dược phẩm… 

 

 

Sau khi phát sinh, các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới này được phát tán thông qua dòng chảy tràn bề mặt đô thị và nông nghiệp, sinh hoạt. Đặc biệt, các nhà máy xử lý nước thải tập trung được xem là tâm điểm phát thải các chất gây ô nhiễm này nếu nước thải sinh hoạt và công nghiệp thông qua các hệ thống này không được xử lý các yếu tố trên.

 

Khi xâm nhập vào môi trường, tùy theo đặc tính của các chất, chúng có thể chuyển hóa thành các chất bền vững hơn và có thời gian phân hủy lâu hơn. Một số chất có khả năng phân hủy nhanh nhưng luôn hiện diện trong môi trường do được sử dụng rộng rãi và liên tục như dầu gội, mỹ phẩm, xà phòng…

 

Chúng có thể tồn tại ở dạng hòa tan trong nước hay hấp thụ vào các chất khác rồi lơ lửng, lắng đọng trong lớp bùn đáy hoặc tích tụ sinh học. Tại các lớp trầm tích, các chất này có thể tồn tại bền vững với chu kỳ bán rã lên đến hàng chục năm và di chuyển dần xuống các tầng sâu hơn, gây ô nhiễm nước ngầm.

V. Ảnh hưởng của các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới tới sức khỏe và môi trường

 

Các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới có khả năng di chuyển vào vòng tuần hoàn nước sau khi được thải ra môi trường thông qua việc chảy tràn hoặc xả thải nước thải trực tiếp vào nguồn nước mặt, thấm vào nguồn nước ngầm, đi vào hệ thống cấp nước mà thông thường, các nhà máy xử lý nước cấp không có khả năng loại bỏ được các CECs.

 

Nhìn chung, các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới có khả năng gây rối loạn nội tiết, độc sinh thái, ảnh hưởng đến sinh sản, sinh trưởng, miễn dịch của sinh vật, một vài dẫn chứng cụ thể như:

 

• Một số loại kháng sinh có trong nước mặt khiến cho các vi khuẩn nước mặt phát triển sức đề kháng hoặc phá vỡ lưới thức ăn tự nhiên của hệ sinh thái.

 

• Sinh vật như cá tiếp xúc với dược phẩm trong nước thải như Ibuprofen có thể gây ra sự giảm miễn dịch, hô hấp, xương..

 

• Các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới trong nhóm các sản phẩm chăm sóc như nước thơm bền bỉ với môi trường có khả năng gây rối loạn nội tiết, gây độc thủy sinh.

 

• Các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới này tích lũy theo con đường sinh học qua các sản phẩm như mỡ, cá, sữa, nước uống, gây rối loạn nội tiết, thay đổi sức khỏe con người, giảm chức năng sinh sản như giảm chất lượng tinh trùng, sấy thai, tỷ lệ nam nữ, ung thư tinh hoàn, ung thư vú, ảnh hưởng đến não và hành vi của con người…

Trên đây là nội dung về các chất gây ô nhiễm đáng quan ngại mới mà Thiên long muốn truyển tải đến quý độc giả, mong rằng nội dung trên giúp ích cho việc giới thiệu rộng rãi các chất gây ô nhiễm mới này tới mọi người. Nếu bạn thấy thích bài viết, hãy nhấn nút theo dõi trang và chờ đón những bài viết thú vị sắp tới nhé.

 

>>> Xem thêm: Phương pháp xử lý nước thải bền vững

 

Dịch vụ xử lý môi trường - Công ty TNHH Đầu tư Phát Triển TM XD

Thiên Long

 

Với phương châm “Uy tín tạo nên chất lượng” mỗi sản phẩm, mỗi dự án lắp đặt cho khách hàng đều được Thiên Long thực hiện bằng cả tâm huyết. Chúng tôi cam kết tất cả sản phẩm Thiên Long được làm từ nguyên liệu chất lượng, ứng dụng công nghệ và giải pháp tiên tiến nhất hiện nay. Khách hàng mang đến Thiên Long bài toán môi trường của mình, Thiên Long gửi lại lời giải tiết kiệm và tối ưu nhất cho khách hàng.

Qúy doanh nghiệp có nhu cầu hợp tác công ty để thi công lắp đặt hệ thống xử lý vấn đề môi trường hoặc quan tâm đến các hạng mục khác, hãy liên hệ với chúng tôi qua HOTLINE: 0965 565 579.